Libellulidae
Deliry C. [2025] – Libellulidae - In : Odonates du Monde (Histoires Naturelles) (2004-[2025]) – Version 70259 du 30.11.2025. – odonates.net
|

→ Odonata > Epiproctophora > Anisoptera > Libellulines > Libelluloidea > Libellulida > Libellulidae

Libellulidae Latreille, 1804[1]
Latreille P.A. 1804 - Histoire naturelle, générale et particulière des Crustacés et des Insectes. Volume 12. - Paris. - ONLINE
- Libellulinae Latreille, 1804 [famille : protonyme]
- Libellulidae Latreille, 1804 ♥
- Libellulida Leach in Brewster, 1815 partim [famille]
- Libellula sensu Burmeister, 1839 [genre : correspondance]
- Libellulidae de Selys Longchamps, 1840 correspond à tous les Odonata [hic 2019]
- Libellulidae de Selys Longchamps, 1850 [2001]
Autres taxonymes signalés - Libellulidae Leach, 1815 ♣ [recte : Libellulidae Leach in Brewster, 1815]
Taxonomie : détails résumés
- Libellulidae Leach in Brewster, 1815 [auteurs corrects : Deliry [20 juillet 2019]]
- Libellulidae Leach, 1815 [Paulson & al. [2021]] [recte : Libellulidae Leach in Brewster, 1815]
- Libellulidae de Selys Longchamps, 1850 [Deliry [2001]]
Commentaires
Je me suis posé la question de la réalité des Libellulidae comme groupe-famille (plusieurs genres) chez Latreille (1804) et dans la mesure où l'auteur regroupe plusieurs genres (Latreille 1805) dans la suite de sa présentation, implicitement déjà disponibles en 1804, lorsqu'il nomme la famille, il s'agit bien d'un groupe valide (com., 28 octobre 2025).
Éléments de description
Leach in Brewster (1815) traite la famille des Libellulida qui ont des ailes horizontales, une tête hémisphérique avec des vésicules distinctes portant des ocelles en position triangulaire, un abdomen plus ou moins déprimé, et des lèvres avec la lamelle moyenne plus petite. Le nouveau genre Cordulia (cf. Corduliidae) y est séparé de Libellula (cf. Libellulidae) par cet auteur.
Genres et Espèces
••• Agrionoptera, Agrionoptera bartola (→ Agrionoptera sexlineata), Agrionoptera cardinalis, Agrionoptera cynthiae, Agrionoptera dorothea, Agrionoptera insignis, Agrionoptera longitudinalis, Agrionoptera sanguinolenta, Agrionoptera sexlineata, Agrionoptera similis (bona species ?), Belonia (ad Libellula), Belonia croceipennis (ad Libellula croceipennis), Belonia foliata (ad Libellula foliata), Belonia herculea (ad Libellula herculea), Belonia mariae (ad Libellula mariae), Belonia saturata (ad Libellula saturata), Eurothemis (gen. rev.) (ad Libellula), Eurothemis fulva (ad Libellula fulva), Eurothemis pontica (ad Libellula pontica), Holotania (gen. rev.), Holotania auripennis (ad Libellula auripennis), Holotania axinella (ad Libellula axinella), Holotania coahuiltecana (ad Libellula coahuiltecana), Holotania comanche (ad Libellula comanche), Holotania composita (ad Libellula composita), Holotania cyanea (ad Libellula cyanea), Holotania flavida (ad Libellula flavida), Holotania forensis (ad Libellula forensis), Holotania gagei (ad Libellula gagei), Holotania incesta (ad Libellula incesta), Holotania jesseana (ad Libellula jesseana), Holotania luctuosa (ad Libellula luctuosa), Holotania needhami (ad Libellula needhami), Holotania nodosticta (ad Libellula nosostica), Holotania pulchella (ad Libellula pulchella), Holotania vibrans (ad Libellula vibrans), Libellula [s.str. → angelina, quadrimaculata, semifasciata)] ••• Libellula angelina, Libellula auripennis (→ Holotania auripennis), Libellula axilena (→ Holotania axinella), Libellula coahuiltecana (→ Holotania coahuiltecana), Libellula coeruleo-maculata (!) (syn. → Coenagrion puella), Libellula comanche (→ Holotania comanche), Libellula composita (→ Holotania composita), Libellula croceipennis (→ Belonia croceipennis), Libellula cyanea (→ Holotania cyanea), Libellula deplanata (→ Ladona deplanata), Libellula depressa (→ Platetrum depressum), Libellula exusta (→ Ladona exusta), Libellula flavida (→ Holotania flavida), Libellula foliata (→ Belonia foliata), Libellula forensis (→ Holotania florensis), Libellula fulva (→ Eurothemis fulva), Libellula gaigei (→ Holotania gagei), Libellula herculea (→ Belonia herculea), Libellula incesta (→ Holotania incesta), Libellula jesseana (→ Holotania jesseana), Libellula julia (→ Ladona julia), Libellula luctuosa (→ Holotania luctuosa), Libellula lydia (→ Plathemis lydia), Libellula mariae (→ Belonia mariae), Libellula melli (→ Platetrum melli), Libellula needhami (→ Holotania needhami), Libellula nodisticta (→ Holotania nodisticta), Libellula pontica (→ Eurothemis pontica), Libellula pulchella (→ Holotania pulchella), Libellula quadrimaculata, Libellula saturata (→ Belonia saturata), Libellula semifasciata, Libellula subornata (→ Plathemis subornata), Libellula vibrans (→ Holotania vibrans), Orthetrum, Orthetrum aberrans, Orthetrum abbotti, Orthetrum africanum, Orthetrum agaricum, Orthetrum albistylum, Orthetrum andamanicum, Orthetrum anceps [+] (ad Orthetrum coerulescens anceps), Orthetrum angustiventre, Orthetrum austeni, Orthetrum austrosundanum, Orthetrum azureum, Orthetrum balteatum, Orthetrum borneense, Orthetrum boumiera, Orthetrum brachiale, Orthetrum brevistylum, Orthetrum brunneum, Orthetrum caffrum, Orthetrum caledonicum, Orthetrum camerunense, Orthetrum cancellatum, Orthetrum chrysis, Orthetrum chrysostigma, Orthetrum clelia, Orthetrum coerulescens, Orthetrum erythronigrum, Orthetrum glaucum, Orthetrum guineense, Orthetrum hintzi, Orthetrum icteromelas, Orthetrum internum, Orthetrum japonicum, Orthetrum julia, Orthetrum kafwi, Orthetrum kristenseni, Orthetrum latihami, Orthetrum lemur, Orthetrum lineostigma, Orthetrum lugubre, Orthetrum lusinga, Orthetrum luzonicum, Orthetrum machadoi, Orthetrum macrostigma, Orthetrum malgassicum, Orthetrum martensi, Orthetrum melania, Orthetrum microstigma, Orthetrum migratum, Orthetrum monardi, Orthetrum neglectum, Orthetrum nitidinerve, Orthetrum poecilops, Orthetrum pruinosum, Orthetrum ransonnetii, Orthetrum robustum, Orthetrum rubens, Orthetrum sabina, Orthetrum saegeri, Orthetrum sagitta, Orthetrum schneideri (→ Orthetrum clelia), Orthetrum serapia, Orthetrum signiferum, Orthetrum silvarum, Orthetrum stemmale, Orthetrum taeniolatum, Orthetrum testaceum, Orthetrum triangulare, Orthetrum trinacria, Orthetrum umbratum, Orthetrum villosovittatum, Plathemis, Plathemis lydia, Plathemis subornata, Platetrum (ad Libellula), Platetrum depressum (ad Libellula depressa), Platetrum melli (ad Libellula melli) •••
Super-famille
- Libelluloidea Latreille, 1804
- Brachydiplactidae Tillyard, 1917 [+]
- Acisomidae Deliry, 2014 [+]
- Erythrodiplactidae Deliry, 2014] [+]
- Leucorrhiniidae Tillyard, 1917 [+]
- Libellulida Deliry, [2024] [+]
- Erythemistidae Deliry, 2014 [+]
- Libellulidae Latreille, 1804
- Sympetridae Tillyard, 1917 [+]
- Trithemistidae Tillyard & Fraser, 1940 [+]
- Palpopleuridae Jacobson & Bianchi, 1905 [+]
- Pantalidae Jacobson & Bianchi, 1905 [+]
- Trameidae Tillyard, 1917 [+]
- Rhyothemistidae Tillyard & Fraser, 1940 (inc. sedis) [+]
- Onychothemistidae Tillyard & Fraser, 1940 [+]
- Zygonyctidae Fraser, 1957 [+]
- Aeschnosomatidae Goodman & al., 2025
Références
Burmeister H. 1839 - Handbuch der Entomologie. - Enslin, Berlin [Libellulina : 805-862]. - ONLINE
[Deliry C. 2001] - Liste des Libellules d'Europe. - Doc. en ligne, Histoires Naturelles du Grand Père Soulcie. - Version d'archive des Histoires Naturelles Ⓑlog
[Deliry C. 2019, 2025] - Odonates du Monde. - Histoires Naturelles (2004-2025). - odonates.net
Latreille P.A. 1804 - Histoire naturelle, générale et particulière des Crustacés et des Insectes. Volume 12. - Paris. - ONLINE
Miller P.L. 1991 - Pre-tandem and in-tandem courtship in Libellulidae (Anisoptera). - Adv. in Odonatol., 5 : 89-101.
[Paulson D., Schorr M., Abbott J., Bota-Sierra C., Deliry C., Dijkstra K.D. & Lozano, F. (coord.) 2021] - World Odonata List. - Odonata Central, University of Alabama, première mise en ligne en 2021. - ONLINE
Schmidt E. 1987 - Generic reclassification of some westpalearctic Odonata taxa in view of their Nearctic affinities (Anisoptera : Gomphidae, Libellulidae). - Adv. Odonatol., 3 : 135-145.
Notes
- ↑ Libellulidae ♣ → famille splitée selon les détails lisibles plus haut (Deliry 2014). Notons que cette famille est réellement fondée par Latreille (1804) car il désigne un groupe-famille qui rassemble plusieurs genres et non un seul comme le fait Linnaeus (1758) qui ne désigne pas de famille explicitement associé à son unique genre Libellula Linnaeus, 1758 (pas de monotypie explicite associé à un groupe-famille). En conséquence Libellulidae Linnaeus, 1758, serait illégitime car non fondé, pas plus que Libellulidae Fabricius, 1793, qui regroupe bien les bons genres dans un même assemblage, qui semble pourtant acceptable, car il désigne sous un nom particulier, explicitement un ordre, celui des Odonata. Par contre ce n'est pas le cas pour Fabricius (1775) puisqu'il ajoute dans son assemblage de genres, nommé Ugnogata Fabricius, 1775, des genres extérieurs aux Insectes (Iulus, Scolopendra, Trombidium, Aranea, Phalangium) (com., 28 octobre 2025). [A traiter !]
